Awansujesz pracownika? Pamiętaj o różnicach w odporności psychicznej kobiet i mężczyzn

2008-06-16

Harvard Business Review

Katarzyna Kloskowska-Kustosz, Katarzyna Lorenc

WPROWADZENIE

Planując sukces, szukamy pracowników, którzy nam go zapewnią. Możemy ich rekrutować i awansować, patrząc na różne czynniki: ich wiedzę, umiejętności fachowe, doświadczenie, staż pracy, umiejętności interpersonalne...
Wszyscy jednak znamy przypadki świetnych studentów MBA, kończących studia z wyróżnieniem, którzy nie są najlepszymi menedżerami. Wszyscy znamy menedżerów z ogromną wiedzą i doświadczeniem, którzy po zmianie firmy nie sprawdzają się w nowej sytuacji, w obliczu nowych wyzwań. Nasze wieloletnie doświadczenia z prowadzenia coachingu indywidualnego i szkoleń dla menedżerów wskazywały wyraźnie, iż o sukcesie decyduje nasza wewnętrzna siła, przypominająca wewnętrzny silnik, napędzający nas do działania, mimo presji i trudności, które się pojawiają. Jego moc i sprawność decyduje o "różnicy, która czyni różnicę", między ludźmi, odnoszącymi sukces i tymi, którzy mimo posiadanej wiedzy i umiejętności sukcesu nie odnoszą. Poszukiwania czynników decydujących o efektywności i sukcesie doprowadziły nas do siły i odporności psychicznej. Współpracując z dr. Peterem Clough'em z Uniwersytetu w Hull i brytyjską firma konsultingową AQR Ltd. rozpoczęliśmy badania nad siłą i odpornością psychiczną Polaków, pracujących w biznesie.

ODPORNOŚĆ I SIŁA PSYCHICZNA - CZYM JEST I JAK JĄ ZMIERZYĆ?

Dr Peter Clough we współpracy z AQR Ltd, w wyniku badań zdefiniował odporność i siłę psychiczną jako zdolność człowieka do radzenia sobie z wyzwaniami,
presją i trudnościami, która determinuje nasz sposób reagowania na stres, potwierdzając, że jest jednocześnie głównym czynnikiem umożliwiającym osiąganie szczytowej formy i najlepszych wyników. Podjęte prace badawcze pozwoliły na wyłonienie kluczowych czynników, składających się na odporność psychiczną.

Okazały się nimi cztery główne i cztery podrzędne komponenty:

podejście do wyzwań,zaangażowanie,poczucie wpływu:- poczucie wpływu na własne życie,
- umiejętność zarządzania swoimi emocjami,
pewność siebie:- wiara we własną wiedzę i umiejętności,
- pewność siebie w kontaktach interpersonalnych.

W oparciu o badania skonstruowany został kwestionariusz - MTQ48 ( Mental Toughness Questionaire, złożony z 48 pytań), pozwalający na zmierzenie odporności psychicznej
na skali stenowej (od 1 do 10), prezentujący nasz wynik na tle innych pracowników.
Wiemy też, iż siłę i odporność psychiczną możemy rozwijać, i warto ją również monitorować, ponieważ obniża się ona po trudnych zadaniach i po długotrwałych, kryzysowych sytuacjach.

SIŁA I ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN

NA STANOWISKACH MENEDŻERSKICH

Nasze badania wykazały istotną korelację pomiędzy poziomem siły i odporności psychicznej a stanowiskiem zajmowanym w hierarchii organizacji - im wyżej, tym większa siła i odporność psychiczna pracowników. Pozwala to nam wnioskować, iż poziom siły i odporności psychicznej jest jednym z kluczowych czynników, decydujących o awansie pracownika.

W trakcie analizy wyników naszą uwagę zwróciły różnicę w odporności psychicznej kobiet i mężczyzn na wysokich stanowiskach menedżerskich. Na stanowiskach pracowniczych kobiety wykazywały się nieco mniejszą siłą i odpornością psychiczną niż mężczyźni.
Na skali 10-o stopniowej wynik ogólnej odporności psychicznej mężczyzn - pracowników wyniósł - 6,6, kobiet zaś - 6,0. Jest to zatem 5-o procentowa przewaga mężczyzn.

Jednakże na wysokich stanowiskach menedżerskich tendencja ta ulega odwróceniu. Na tych stanowiskach kobiety cechuje bardzo wysoka siła i odporność psychiczna - na poziomie 7,1. Mężczyźni na tych stanowiskach osiągają poziom - 6,6.
Wniosek z badania nasuwa się sam - zwłaszcza jeśli uwzględnimy wciąż jeszcze przeszkadzające kobietom w awansie stereotypy i "szklane sufity", od których często się odbijają - na szczyt hierarchii docierają kobiety bardzo silne i odporne.
Dokładniejsze przyjrzenie się wynikom pozwoliło zauważyć zaskakującą prawidłowość w wynikach, dotyczących poszczególnych składowych siły i odporności psychicznej.

KOBIETY-MENEDŻERKI A PODEJŚCIE DO WYZWAŃ

Kobiety - menedżerki zdecydowanie przewyższają mężczyzn - menedżerów w podejściu do wyzwań. Kobiety- menedżerki osiągają wynik - 6,6, mężczyźni - 5,4.
Podejście do wyzwań, rozumiane jest tu jako traktowanie zmian i problemów jako szansy na rozwój, bez unikania ich i ochrony status quo oraz ciągłe poszukiwanie nowych możliwości rozwoju. To wysoka statystycznie różnica, a jednocześnie wielki zasób kobiet - menedżerek. Wydaje się, iż ten właśnie czynnik w przypadku kobiet decyduje o ich awansie. Kobiety na wysokich menedżerskich stanowiskach w podejściu do wyzwań uzyskują wynik - 6,6; kobiety na stanowiskach pracowniczych - 5,6.
Kobiety - menedżerki podejmują wyzwania dużo chętniej, chętniej wchodzą w zmiany, poszukują nowości, widząc w tym szanse rozwoju dla siebie, swoich zespołów i firmy.
Ta ich wielka i nieprzeciętna zaleta będzie miała szczególną wartość dla tych organizacji, które weszły w fazę zastoju, stagnacji, w których trzeba poszukać nowych obszarów działania, nowych usług, niestandardowych czy niszowych rozwiązań.

MĘŻCZYŹNI - MENEDŻEROWIE A POCZUCIE WPŁYWU

Mężczyźni w obszarze podejścia do wyzwań wykazują dużo mniejszą niż kobiety - menedżerki aktywność, kreatywność i potrzebę rozwoju. Ich siłą jest natomiast duże poczucie wpływu, a zwłaszcza jego składowa, jaką jest stabilność emocjonalna, przejawiająca się umiejętnością kontroli swoich emocji. Mężczyźni - menedżerowie w poczuciu wpływu osiągają wynik 6,9, kobiety - 6,5. Bardzo duża różnica w poczuciu wpływu między mężczyznami na stanowiskach dyrektorskich i pracowniczych (mężczyźni - dyrektorzy - 7,0, mężczyźni - pracownicy - 6,3) pozwala wnioskować, iż właśnie poczucie wpływu, rozumiane jako umiejętność wpływania na otoczenie i kontrolowania emocji w trudnej sytuacji jest jednym z głównych czynników decydujących o awansie mężczyzn.

Umiejętność kontroli emocji przez menedżerów - mężczyzn będzie szczególnie ważna w sytuacjach kryzysowych. Ich duża potrzeba wpływu z pewnością bardzo przyda się tam, gdzie ważne jest ustabilizowanie pozycji firmy na rynku i ekspansja, oznaczająca zwiększenie obszaru wpływu.

PODSUMOWANIE

Szukając ludzi, którzy zapewnią sukces nam i naszym organizacjom warto przyglądać się nie tylko ich wiedzy, umiejętnościom i doświadczeniom, ale również zasobom. Dziś możemy je już precyzyjnie ocenić i zmierzyć. Stratą byłoby ich niewykorzystanie. Rozwijając ludzi, których mamy, warto znać ich zasoby - to pozwoli nam mądrze i skutecznie nimi zarządzać. Warto też pamiętać, iż siła i odporność psychiczna jest naszym wewnętrznym silnikiem, o który musimy dbać, by sprawnie działał. Warto więc, co jakiś czas dokonać przeglądu i zastanowić się, jak rozwinąć jego możliwości zarówno swoje jak i swoich podwładnych. Dziś wiemy, że ten rozwój jest możliwy.

Back