Współpraca mimo antypatii, czyli jak pracować z ludźmi, których nie lubimy
2004-02-01
Katarzyna Kloskowska-Kustosz
"Miesiąc temu powierzono mi bardzo ciekawy i odpowiedzialny projekt. Niestety szef wyznaczył do współpracy ze mną przy tym projekcie mojego kolegę na równoległym stanowisku, z którym od dawna mam „na pieńku”. Nie chcę wnikać w przyczyny tej antypatii, ale ze względów czysto osobistych nie lubimy się od dawna. Do tej pory staraliśmy się nie wchodzić sobie w drogę, po prostu unikając wspólnych kontaktów. Teraz unikanie się jest niemożliwe, a współpraca niestety nie układa się dobrze. Co chwilę wybuchają między nami konflikty. Brakuje mi potrzebnych informacji, które posiada mój współpracownik. Obawiam się, że może ucierpieć na tym nasz projekt. Nie wiem, jak poradzić sobie z tą sytuacją."
Wszyscy wolimy pracować z ludźmi, których lubimy, unikamy natomiast pracy z ludźmi, którzy nie cieszą się naszą sympatią. O ile w życiu prywatnym możemy sami decydować, z kim się spotykamy, z kim nie, o tyle w życiu zawodowym zdarza nam się pracować z ludźmi, którzy nie są pomocni, lub których po prostu nie lubimy. Kiedy łączy nas z pracownikami nić porozumienia, z natury rzeczy łatwiej jest nam z nimi współpracować, uzyskując dobre rezultaty. Jednakże przy braku porozumienia i wzajemnej antypatii nadal jesteśmy odpowiedzialni za wyniki naszej pracy i musimy dbać o dobre, profesjonalne kontakty.
Opanuj impuls odrzucenia
W przypadku kontaktów z osobami, których nie lubimy, naturalnym odruchem jest odruch odrzucenia, ignorowania, nie zgadzania się z ich opiniami. Ten impuls odrzucenia, chociaż całkowicie naturalny, może jednak w efekcie oznaczać stratę cennych informacji i wartych wykorzystania pomysłów. Kiedy tylko odczujesz taki impuls (szczególnie, gdy wypływa on z Twoich osobistych odczuć w stosunku do danej osoby), ważne jest, byś nad nim zapanował przyjmując, że Twój rozmówca ma coś wartościowego do powiedzenia. Po stłumieniu impulsu odrzucenia postaraj się zadać rozmówcy pytania wyjaśniające i sprawdzające, aby w pełni upewnić się, że rozumiesz jego punkt widzenia.
Podejmij wysiłek uważnego słuchania
W sytuacji kontaktu z osobami, których nie lubimy, zdarza nam się słuchać je „jednym uchem” – bardzo nieuważnie i wybiórczo. Ważne więc będzie podjęcie świadomego wysiłku rzeczywistego słuchania z otwartym umysłem. Unikaj zadawania pytań tylko po to, by zdobyć argumenty "przeciwko", czy aby odrzucić to, co rozmówca ma Ci do powiedzenia. Staraj się go zrozumieć i szanować jego słowa. Jeśli będziesz to robić konsekwentnie i szczerze, wkrótce stanie się to Twoim naturalnym odruchem, który może, z upływem czasu, pozytywnie wpłynąć na Waszą relację, a nawet, jeśli nie ulegnie ona zmianie, zostaną utrzymane konstruktywne więzi zawodowe.
Krytykuj konstruktywnie
Naturalnie będą chwile, gdy zdecydujesz się na krytyczny komentarz, dotyczący tego, co Twój współpracownik powiedział bądź zrobił. Gdy masz do czynienia z kimś, kogo nie lubisz, bardzo ważne jest, aby dokonać świadomego wysiłku w celu przeprowadzenia konstruktywnej krytyki.
Pamiętaj o tym, iż dobrze przeprowadzona konstruktywna krytyka powinna zawierać zarówno aspekty pozytywne, dotyczące działania lub wypowiedzi rozmówcy, które chcemy zachować, jak i zwrócenie uwagi na to, co nas niepokoi i powinno ulec zmianie. Fakt, iż mówisz o pozytywnych aspektach działania i propozycji tej osoby, stanie się świadectwem Twojego obiektywizmu i uczciwości, pokazując jednocześnie, że można na Tobie polegać oraz że oceniasz sprawy pod kątem ich plusów i minusów, a nie z punktu widzenia odczuć osobistych.
Niweluj różnice zdań
Może się również zdarzać, że dzielić Cię będą z rozmówcą wyraźne różnice potrzeb, celów, priorytetów – czyli różnice merytoryczne, które nie są związane z Twoimi osobistymi odczuciami i które na dodatek mogą ulec zintensyfikowaniu w wyniku wzajemnej niechęci. W takich przypadkach jest absolutnie niezbędne skorzystanie z umiejętności niwelowania różnicy zdań.
Pamiętaj
Kluczowym krokiem w procesie niwelowania różnicy zdań jest ujawnienie i jasne zdefiniowanie dzielących Was różnic w potrzebach i priorytetach. Nie bój się nazywać tych dzielących Was różnic głośno, bo tylko otwarte ich nazywanie daje szansę na znalezienie konstruktywnych, realistycznych rozwiązań.
Po zdefiniowaniu dzielącej Was różnicy zachęć rozmówcę do wspólnego szukania rozwiązania, które pozwoli na pogodzenie Waszych opinii.
Kiedy okazujesz rozmówcy, że liczysz się z jego potrzebami, w naturalny sposób zwiększa to jego gotowość do uwzględniania Twoich potrzeb.
Spróbuj jeszcze raz
Czasami trzeba będzie oczywiście przerwać dyskusję poświęconą niwelowaniu potrzeb, gdy nie będzie można znaleźć wzajemnie zadowalających rozwiązań. Pamiętaj, że w takich sytuacjach nie należy nigdy ostatecznie zamykać sobie furtki do wzajemnej współpracy.
Podsumowując dotychczasową dyskusję możecie umówić się na kolejne spotkanie – może wtedy uda się znaleźć wzajemnie akceptowalne rozwiązanie. Czasami takie odroczenie dyskusji w czasie daje pozytywne rezultaty, pozwala bowiem opaść emocjom. Warto pamiętać, by rozstać się spokojnie, nie pozwalając na wymknięcie się sytuacji spod kontroli.
Rada
W szczególnie ważnych sprawach, gdy nie możecie dojść do porozumienia, warto odwołać się do instancji wyższej. Szef może być tu niezastąpionym arbitrem.
Skup się na celach
Kiedy widzisz ku temu okazję, chwal współpracowników za ich wkład pracy – włączając w to ludzi, których nie lubisz. Świadomie zwracaj uwagę na dobrze wykonaną przez nich pracę i celowo przedstawiaj pozytywną ocenę.
Ta rada może budzić Twój opór i myśli typu: "Tego to już za wiele! Nie dość, że muszę z nim pracować, to jeszcze mam go chwalić?". Gdy pojawią się takie myśli, przypomnij sobie o celach, które Ci przyświecają: projekt ma zostać dobrze wykonany, masz zebrać potrzebne informacje, rozwiązać problemy, poszukać najlepszych pomysłów, ulepszyć wyniki pracy... Na tych właśnie celach zawodowych skup się przede wszystkim.
Podsumowanie
Gdy pracujemy z ludźmi, których lubimy, cenimy i darzymy szacunkiem, zwykle nie musimy się bardzo koncentrować na umiejętnościach komunikacyjnych: uważnym słuchaniu, konstruktywnej krytyce, wyjaśnianiu i sprawdzaniu otrzymywanych informacji, niwelowaniu różnicy zdań. Stosowanie tych umiejętności przychodzi nam łatwo i naturalnie. Sprawa komplikuje się, gdy pojawiają się negatywne emocje. Wówczas musimy dołożyć szczególnej staranności i świadomie stosować umiejętności komunikacyjne. Im częściej będziemy je stosować, tym większa szansa, że przerodzą się w pozytywny nawyk, z którego w naturalny sposób będziemy mogli skorzystać również w trudnych emocjonalnie sytuacjach.
Niestety, nie mamy gwarancji, że umiejętności skutecznego porozumiewania się pomogą w polubieniu ludzi, za którymi nie przepadamy, czy też w ustaleniu ciepłych stosunków z nimi. Niemniej ich stosowanie stwarza szansę na lepsze kontakty w wypełnianiu naszych obowiązków zawodowych.